City of Literature

LESEN: en deertlich gode Idee!
Bremen is UNESCO- ,,City of Literature''

Wiel de fre’e Hansestadt Bremen wat mit un för de Bremer Literatur- un Kulturszeen bewegen un tosamen kreativ warrn will, hett se sik för den UNESCO-Titel City of Literature beworven. Dat Maal weer vun Anfang an kloor: veel Lüüd schüllt sik för Literatur un för’t Lesen begeistern. Dat is man so: Lesen is un blifft för all en wichtig Vermögen, dat stärkt warrn mutt. Lesen maakt dat mööglich un dükern in annere Welten un Sichtwiesen in, Lesen hölpt den egen Wietblick wieder un formt dat Leven.

Siet den 31. Okotber 2023 steiht nu fast, dat Bremen op Duer den UNESCO-Titel „City of Literature“ dregen dörv. Dormit höört Bremen nich blot to’t „City of Literature“-Nettwark, man ok to’t noch gröttere Nettwark ut bummelig 350 Kreativstäder op de ganze Welt.

As UNESCO Creative City is Bremen Deel vun en engageertet Nettwark, dat Städer op de ganze Welt tohoopbringt un dat de Kultur as wichtigen Drift för en duersame Stadtentwickeln ansehn deit. De Städer vun’t Nettwark sünd düchtig kreativ un bruukt ehr Potentschal för de sellschopliche, weertschopliche un kulturelle Entwickeln. Se warkt mit Lüüd in de egen Stadt un anner Städer tosamen, tuuscht Weten un Insichten ut, verbetert dat Deelhebben vun all Lüüd an’t kulturelle Leven un hölpt de öörtliche Kultur- un Kreativwertschop vöran.

Dorvun, dat Bremen nu de UNESCO-Titels kregen hett, warrt dorüm ok nich blot de Literatur-, man de hele Kulturszeen vun Bremen en Winst hebben. Denn de UNESCO favoriseert sünnerlich Projekten, de över de Grenzen vun enkelte Medien weggahn doot, un föddert mit den Kreativstäder-Bund dat sinnige Nettwarken ok in’n Film, in’e Musik, in’e Medienkunst, in’t Design, in’t Handwark un in’e Gastronomie. In all düsse Rebeden hett Bremen veel to beden. Se all sünd in’t UNESCO-Nettwark jüst so to vernetten as de, de mit Literatur to doon hebbt.

Al de Bewarven hett in de verleden Johre veel Energie friesett. Se hett dorto bidragen, dat de Literaturszeen steviger worrn is, hett de Vernetten in Bremen, man ok natschonal un internatschonal wiederbröcht un hett dat Profil vun de Saken, de dat al gifft, düütlicher maakt. Opto gifft dat ok en poor Lüchttoornprojekten as dat Stadtmusikanten- un Literaturhaus, de LauschOrte – Sound&Stories, de Bremer SprachMusikanten un dat digitale Literaturmagazin Bremen mit Podcasts, Kolumnen, Blogs un annere Formaten, de direktemang to’t Mitmaken dacht sünd un de sik ümmer wiederentwickeln un wassen doot.

Bitto gifft dat 53 Cities of Literature op de Welt. Afsehn vun Heidelberg hört in Düütschland nu ok Bremen to’n Kring vun de UNESCO-Kreativstäder un steiht dormit in en Reeg mit annere Literatur-Städer as Edinburgh, Dublin, Mailand, Barcelona, Prag, Krakau, Lviv, Odessa, Leeuwarden, Seattle, Durban un Melbourne.


Övertüügen kunn de Hansestadt de UNESCO glieks in mehrere Feller, denn

Bremen is

Bremen liggt an’t buterste Enn vun de Määrkenstraat un warrt op de hele Welt mit de veer Stadtmuuskanten verbunnen. De veer Deerten hebbt dat Bild vun Bremen as apen för de Welt, tolerant un bunt formt. Dat Määrken is in vele Spraken översett un höört siet 2005 tosamen mit de annern Kinner- un Huusmäärken vun’e Bröder Grimm to’t UNESCO-Weltdokumentenarv. Dorbinnen geiht dat üm existentschelle un tietlose Themen, so as Solidorität, Toleranz un Freeheit, Gerechtigkeit, Migratschoon un Öllerwarrn, Pläseer an’t Leven, Pli un Tosamenholt.

Speelsch, man liekers mit Sinn, vergnööglich, man liekers literaturhistoorsch exakt knüppt de Lesen, Veranstalten un Festivals vun’e Bremer Literaturszeen ümmer wedder an düsse existentschelle Themen an.

Dat Stadtmusikanten- und Literaturhaus warrt 2025 direktemang in de Binnenstadt bi’t UNESCO-Weltarv Roland (1404) un Rathuus (1408) etableert un is in de verleden Johren tosamen mit Institutschonen as dat > Literaturkontor   un dat virtuelle Literaturhaus entwickelt worrn. Dor billt sik en Zentrum för Literatur un Veranstalten, dat vele Funktschonen hett, un dat de Themen, de baven nöömt worrn sünd, ümmer wedder nie un anners opnehmen deit (ok wegen de Ünnerstütten vun 4,9 Milljonen Euro, de de Bund gifft).

Wieldem de Edutainment-Määrkenutstellen sünnerlich wat för Touristen un för Familjen mit Kinner is, wasst mit dat Literaturhaus en Oort för verscheden Schrieverslüüd un frie’e Gruppen, de de literoorsche Ümgeven vun dat Huus achten doot. Dat Anbott vun’t Huus schall för mööglichst vele Lüüd wat ween.

Afsehn vun de Lüüd, de sik so un so Literaturveranstalten ankieken doot, schall in de Tokumst Literatur sünnerlich an Kinner un junge Lüüd op lebennige Wies vermiddelt warrn. Düsse Vermiddeln kann goot an de Stadtmuuskantenustellen un ehr Themen anknüppen. Dat Huus schall en Oort för’t Lehren buten de School ween. Bookklubs för Kinner, Lesen ut Kinner- un Jöögdböker, interkulturelle Formaten un Shared-Readings hebbt dat Teel un begeistern vele Gemeenschoppen un ünnerscheedlich Lüüd för de Literatur un för’t Lesen in’t histoorsche Zentrum vun Bremen.

Bremen gliekt de Stadtmuuskanten in de Buntheit un ok in de Verschedenheit vun’e Spraken. De Stadtmuuskanten seggt I-Ah un Miau, se bellt un kreiht un warrt dör de Musik to Frünnen. In Bremen warrt 70 Spraken snackt un 37% vun de Lüüd, de in Bremen wahnt, hebbt en Migratschonsachtergrund. Afsehn vun Töörksch, Araabsch, Ukrainsch un Poolsch is ok Nedderdüütsch op de Straten vun Bremen to hören. Vunwegen de Sprakencharta warrt düsse Spraak besünners beschirmt, un in Bremen gifft dat dat Lännerzentrum för Nedderdüütsch, dat tosamen mit veel anner Lüüd un Institutschonen doran mitwarkt un holen de Spraak lebennig. De ünnerscheedlichen Spraakgemeenschoppen maakt dat Kulturleven in Bremen rieker. Ehr Stimm schall ok in’t Stadtmusikanten- und Literaturhaus to hören ween.

Dorför sorgt al nu dat Höörbookprojekt Die Bremer SprachMusikanten. De Präsident vun Werder Bremen, Hubertus Hess-Grunewald, is de Schirmherr vun dat Projekt. Mit vele annere Lüüd ut Bremen un ok tosamen mit annere Cities of Literature schall düt Projekt wieder wassen. Dat Teel dorbi is, de Bremer Stadtmusikanten in de Verschedenheit vun ehr Spraken to’t Klingen to bringen. Düchtig goot weer dat, wenn dat in all Weltspraken weer … 

Siet vele Johren hett Bremen twee Literaturinstituschonen, de op ünnerscheedliche Wies dat literoorsche Leven in de Hansestadt mitformt: dat Literaturkontor (1983 grünnt, Link: www.literaturkontor-bremen.de) un dat virtuelle Literaturhaus (2004 grünnt, Link: www.literaturhaus-bremen.de). Se schüllt 2025 in’t Stadtmusikanten- und Literaturhaus tosamenföhrt un wieder vöranbröcht warrn.

Dorbi is dat Literaturhaus toeerst en virtuelle Produktschonssteed, de op digitale Formaten un de literoorsche Arbeit mit Kinner un junge Lüüd sett (to’n Bispeel mit den Schullhausroman un dat > Fliegende Klassenzimmer). Dat Literaturkontor leggt sien Fokus op’t Tosamenwarken mit Bremer Schrieverslüüd bi Lesen, Projekten un Workshops. Ok de literoorsche Nawass warrt vun’t Literaturkontor föddert. Siet en poor Johren gifft dat dorför dat KOLLIT-Kollektiv, dat af un to dat druckte Magazin KOLLER rutbringt. Dorför warkt dat Kollektiv eng mit de Illustratschons- un Comic-Klass an’e Hoochschool för Künst tosamen.

Dat Literaturkontor büdd ok Kursen för’t Professionaliseren un Creative-Writing an. Tosamen mit dat Kammerenselble Konsonanz hebbt se sik ok dat Lüchttoornprojekt > LauschOrte – Sound&Stories utdacht. De literoorsch-musikaalschen Miniaturen vun düt Projekt geevt histoorsche Öörd in Bremen en besünnern nie’en Rahmen. Nie’e Öörd kaamt ümmer wedder dorto.

Tosamen pleegt de beiden Instituschonen – dat Literaturkontor un dat virtuelle Literaturhuus – siet en poor Johren den offitschellen Literaturkalenner un stüert regelmatig den Newsletter vun’t digitale Literaturmagazin Bremen rüm. Bavenop hoolt se mit annere Lüüd un Institutschonen dat Online-Magazin lebennig un arbeidt an innovative Formaten as Podcasts, Snacks över’t Schrieven, Blogs, Rezenschonen, Miniaturen un Essays.

Mit de nie’e Plattform > BlogSatz arbeidt dat Magazin eng mit de Transnatschonalen Literaturwetenschoppen vun’e Uni Bremen tosamen un wiest Saken vun’e Student*schen. Ünner de Rubrik  > KIDS geiht dat üm all Projekten, de de Stadtbibliothek, de Volkshoochschool (VHS) un annere Instituschonen in’t Rebeet vun’e kulturelle Billen geven doot. Dorto höört de Freiwilligen Agentur, de BremerLeseLust, dat Erste Buch, de Bremer Literaturstiftung un mit de Schwarze Kinderbibliothek de eerste vun ehr Oort in Düütschland.

De Bremer Literaturpreis warrt siet 1954 jedet Johr in’n Januar vun de  Rudolf-Alexander-Schröder-Stiftung verlehnt. Vunwegen vele modige un beslagene Entscheden un ok wegen dat Priesgeld vun 25.000 Euro höört de Pries to de Literaturpriesen in’n düütschsprakigen Ruum mit dat hööchste Ansehn. Uttekent worrn sünd bedüden Schrieverslüüd as Paul Celan, Ingeborg Bachmann, Thomas Bernhard, Peter Weiss un Elfriede Jelinek. Siet 1977 gifft dat todem den Förderpreis för Nawassschrieverslüüd. Vergeven deit den Pries mit siene 6.000 Euro de ÖVB. Ok hier maakt de List vun de Priesdregers düchtig wat her.

Ok de Föddern vun junge, noch unbekannte Schrieverslüüd is för den Senator för Kultur heel wichtig: Dat > Autor*innenstipendium warrt sieht 1984 vun‘t Literaturkontor eenmal in’t Johr utgeven. Siet 2020 besteiht dat ut en Nawass- un en Projektstipendium un is mit de Mööglichkeit för en Residenz in’e Bremer Lannsvertreden in Berlin verbunnen. De > Bremer Netzresidenz is in ganz Düütschland eenmalig. Dormit tekent dat virtuelle Literaturhaus siet 2008 all twee Johren Schriverslüüd ut, de de technischen Mööglichkeiten vun’t Internet in ehr Arbeit integreert, to’n Bispeel dat aktuelle Projekt vun Daniela Dröscher „Kommt in den Park und schaut!“, dat QR-Codes in den Butenruum sett un em dormit kommenteert.

De Festivallandschop in Bremen maakt mit ehre Veelfoolt Indruck.

De > LitWo – die Literarische Woche stellt ünnerscheedliche Themen in den Middelpunkt un billt den Rahmen för de Priesverlehen vun den Bremer Literaturpries in’n Januar. Lesen, Utstellen, Snacks un spezielle Veranstalten för Kinner un junge Lüüd staht op’t Programm. So schall en bredet Publikum anspraken warrn.

Dat internatschonale Poesiefestival > Poetry on the Road, dat ümmer in’t Vörjohr stattfinnen deit, stellt siet 25 Johren seker, dat Bremen in de internatschonale Literaturszeen en wichtigen Platz hett. Mehr as 650 internatschonal achtbore Schrieverslüüd sünd siet Anbegünn vun’t Festival in Bremen optreden. Al fröh hett dorbi Poetry Slam en wichtige Rull speelt. Siet 2016 steiht Poetry Slam in Düütschland op dat bunnswiede Verteken vun’t immaterielle Kulturarv. Dat Festival arbeidt siet en poor Johren mit Erfolg mit dat ZEBRA Poetry Film Festival in Berlin tosamen. Op düsse Wies schüllt Poesie un Film nie tosamendacht warrn.

Siet en poor Johren maakt > Bremen liest! Die lange Nacht der Literatur und die Büchermeile ok op de velen engageerten Bookladens un unafhangigen Verlagen opmarksam. Lesen, Snacks un Föhren geevt en Inblick in de Öörd, an de Böker produzeert un verköfft warrt, un laat de Langenstraat to en lütte, regionale Mini-Bookmess warrn.

Dat Krimifestival > Prime Time – Crime Time hett 2017 sien 20. Jubiläum ünner dat Leit vun’t Bremer Kriminal Theater fiert. Düt Festival is dat öllste düütsche Kriminalliteraturfestival un lett Bremen jedet Johr to en Draappunkt för natschonale un internatschonale Krimi-Schrieverslüüd warrn.

De globale ° as > Festival für grenzüberschreitende Literatur versteiht sik sülvst as Deel vun den Dialog twüschen de Kulturen un stellt Schrieverslüüd vör, de verschedene kulturelle Achtergrünn hebbt.Tomeist leevt se in Düütschland un schrievt op Düütsch, man dor warrt ok Texten in anner Spraken präsenteert, in de dat üm dat Överweggahn vun Grenzen geiht. In jeden Harvst grippt dat Festival aktuelle polietsche un gesellschopliche Themen op. Mit dat Format Junge globale° schüllt ok junge Lüüd anspraken warrn. Wiel de globale° ehr Themen sinnig utwählt un bekannte Lüüd inlaadt, kriggt se en bannig wiede Utstrahlen. Siet 2022 warrt todem ünnerscheedliche Vertreder*schen vun anner Cities of Literature inlaadt. So schüllt en produktive Uttusch över ni’e Formaten un ok polietsche Debatten anröögt warrn.

Vunwegen de Bewarven gifft dat siet 2021 ok dat nie’e Kinder- und Jugendbuchfestival - Galaxie der Bücher. Dorbi köönt de Lütten (twüschen 4 un 12 Johr) sik dör dat Universum vun’e Geschichten bewegen un ok ok mal na de Steerns griepen, wiel se nich blot mit Schrieverslüüd snacken köönt, man ok mit Astronauten un Weltruumingeneuren. Denn mit Astrium un OHB hebbt nich toletzt twee Global-Player vun’e Weltruumtechnik ehr Sitt in Bremen. Utklamüüstern doot dat Festival de „Festivalastronaut*schen“. Dat sünd fief oder söss Kinner, de de Utwahl vun’e Schrieverslüüd, de Reklaam un noch annere Saken mitbestimmt. Bi dat Festival kann een ümmer wedder sehn, wo vele bekannte Schrieverslüüd vun Böker för Kinner un junge Lüüd in Bremen wahnt.

Man dat gifft ok lüttere Festivals un Regen vun Veranstalten so as > Gastgeber Sprache oder LiteraTour Nord, SatzWende> Li:tz – Literaturfestival jetzt, dat > Zine-Festival un > Out Loud – Die neue Bremer Lesebühne im Lagerhaus. Dor vertellt starke Fruuns wat to aktuelle polietsche Themen. Un dat gifft ok de velen Veranstalten vun’t > Institut Français, vun’t Instituto Cervantes, vun’t > Goethe Institut oder ok vun’e > VS Regionalgruppe des Verbands Deutscher Schriftstellerinnen und Schriftsteller in Ver/di un de > Günter-Grass-Stiftung .

Veel ünnerscheedliche Institutschonen in Bremen beedt kulturelle Billen an. Dor sünd de Stadtbibliothek un de Volkshochschule (=VHS), dor sünd ehrenamtliche Vereen as de  > Freiwilligen Agentur, de BremerLeselust, dat Erste Buch, de > Bremer Literaturstiftung, de Stadtbibliothek, de Schwarze Kinderbibliothek Die Lesenden un dat inklusive Blaumeier-Atelier. Se all arbeidt mit Stadtdeelscholen un Quarteren tosamen, dormit de Lust op Böker, op Lesen un Schrieven op ünnerscheedliche Wies föddert warrt.

De Stadtbibliothek Bremen hett afsehn vun de Zentralbibliothek un söss Bibliotheken in de Stadtdelen ok en Bökerbus un en Filiaal in de Justizvollzugsanstalt. Dormit is se de gröttste Institutschon op düt Feld un hett sik na un na to en Ruum för Beleevnissen wannelt. Een mutt dor nix konsumeren, man kann sik mit veel Qualität dor opholen un Lüüd bemöten oder wat lehren. Dorüm is de Stadtbibliothek attraktiv för vele Lüüd, ok för verschedene migrantsche Gemeenschoppen.

Blangen en aktuellet Medienanbott för de kulturelle (Wieder-)Billen maakt de Stadtbibliotek en bredet Anbott ut Veranstalten, de sik mit polietsche un gesellschoppliche Themen befaten doot. Dat geiht los bi Diskuschonen un reckt över Vördrääg, apenen Uttusch bit hen to Utstellen un Lesen.

Veel Lüüd in Bremen bruukt dat Anbott vun de Bremer Stadtbibliothek. Wat de Nutten pro Inwahner*sche angeiht, liggt Bremen düütlich vör vele annere Bunnslänner. 2022 to’n Bispeel hett de Stadtbibliothek 2,2 Milljonen mal Besöök kregen, un 2,8 milljonenmal is wat utlehnt worrn.

De Stadtbibliothek stellt aver nich blot en Anbott för de schoolsche un beroopliche Billen un för de persönliche, gesellschopliche un kulturelle Orienteren praat. Se arbeidt ok mit annere Inrichten in de Stadtveertel, an Scholen, Kitas un an de VHS tosamen, dormit de Leseföddern, man ok de Medienkompetenz Stütt kriegt. Dat geiht mit moderne IPads, VR-Statschonen un annere Medien.

In de verleden Johren hett de Stadbibliothek ünnerscheedliche Priesen wunnen, toletzt 2015 den Diversity Pries Bremen, denn ehr Arbeit in düt Rebeet is goot vörankamen. Wiel se Föddern ut dat Programm 360° - Fonds für Kulturen der neuen Stadtgesellschaft vun’e Kulturstiften vun’n Bund kriggt, kann de Arbeit vun’e Stadtbibliothek för de gesellschopliche Integratschoon noch starker wiederföhrt warrn. Dat blifft ümmerto wichtig un gestalten dat egen Programm diverser. Dormit schall dat Programm ok bi en ünnerscheedlicheret Publikum ankamen.

Siet korte Tiet gifft dat nu ok dat exklusive un fiene Anbott vun’e Schwarze Kinderbibliothek. In en Safe-Space un dör de Utwahl vun Kinner- un Jöögdböker mit en Sinn för Ünnerscheedlichkeit schüllt de Lüüd, de vörleest, sülvst leest un tohöört, liekerwies stärkt warrn un wat vun ünnerscheedliche Levenswiesen un Alldagswelten mitkriegen.

Bi’e Inklusion is siet Johren dat > inklusive Blaumeier Atelier ganz vörn mit dorbi. Regelmatig beedt dat Schriev-Kursen un -Warksteden för Lüüd mit un ahn Beindrächtigen an un hett Böker rutgeven, de Indruck maakt. Dorto höört Das grüne Ding (2021) un Blaumeier oder der Möglichkeitssinn - fotografische und literarische Porträts (2020) jüst so as Grenzen – Gezogen und überschritten von Blaumeier (2018).

Dat Medium Book hett veel Sieden, dorto höört blangen annere en haptische, en typographische un en avantgardistische. Mit düsse Sieden befaat sik dat Zentrum für Künstlerpublikationen. Dat Zentrum is en Deel vun’t Bremer Sammlermuseum Weserburg – Museum für moderne Kunst un hett en Bestand ut Archiven, Nalaten un Sammeln vun Kunstwarken, den dat in Europa annerswo nich geven deit. Dorto höört experimentelle Poesie, roore Künstlerböker un ok Sound Poetry op Künstlerschallplaten, CDs un Audiokassetten. Forschungsprojekten un Utstellen maakt düsse Sammeln ümmer wedder op nie’e Wies för de Minschen togänglich. De internatschonale Vermaak dorbi is groot.

Tosamen mit den Forschungsverbund Künstlerpublikationen gifft dat Zentrum de Onlinezeitschrift setup4 un de > Schriftenreihe für Künstlerpublikationen rut. Över de  Sound-Collection-Plattform kann een sik mehr as 300 Kunstwarken anhören. Dat is un blifft wichtig, düssen Schatt wiederhen op innovative Wies sichtbor to maken, in Rüüm för Utstellen, man ok in’n Butenruum.

De Dichtheit un Veelfolt vun Bookladens in Bremen is ansehnlich. Dat gifft 40 Bookladens, de in ganz Düütschland wat hermaken köönt, vele Arbeitsplätz schaapt un 2022 en Johrsümsatz vun 26 Milljonen genereert hebbt. Vele engageerte Bookkooplüüd leist mit ehr Anbott un mit Lesen un Veranstalten en wichtigen Bidrag to’t literoorsche Leven in Bremen. Bookladens as de Golden Shop, de Georg-Büchner-Bookladen, de Lesumer Lesezeit, Logbuch, Storm un dat Findorffer Bücherfenster sünd in de verleden Johren für ehr Engaaschment mehrmals mit den Deutschen Buchhandlungspreis des Bundesministeriums für Kultur uttekent worrn.

2020 hett de > Bookladen Storm de Utteken besonders herausragend kregen. 2022 güng sogor de Spitzenpries an en Bookladen in Bremen: De exquisite Bookladen Logbuch, den dat siet 2012 geven deit, de egen Druckprodukten herstellt, regelmatig Lesen utricht un düchtig kreativ Kunnen binnen deit, is as Beste Buchhandlung Deutschlands vun’e Kulturstaatsministersche Claudia Roth uttekent un ehrt worrn.

Dormit sünnerlich innovative Bookladens sichtbarer warrt, gifft dat uterdem siet 2021 den > Bremer Buchhandlungspreis, den de Bremer Kultursenator tosamen mit dat Wirtschaftsressort vergeven deit. Ümmer an dat Wekenenn vun Bremen liest! Die lange Nacht der Literatur und de Büchermeile is dat so wiet.

Ok de Verlagsszeen is mit knapp en Dutz Hüüs in Bremen veelfolig opstellt. Op en lange Traditschoon kann de Schünemann-Verlag trüchblicken. He is siet Johren bi Projekten för de kulturelle Billen engageert, to’n Bispeel bi’t Erste Buch oder bi’n Schulhausroman. Verlagen as de Kellner Verlag, Edition Temmen un de Donat Verlag formt mit Bremensien un histoorsche Sakenböker dat Verlagsanbott in’e Stadt. 

De Sujet-Verlag, de 2018 den Bremer Diversity-Pries kregen hett, richt sik ut op Gedichtbänn mit en Swoorpunkt op moderne iraansche Lyrik, op Romanen un Sakenböker. In de Luftwurzelliteratur staht Aspekte vun Migratschoon in’n Middelpunkt, de een rieker maken doot. Jüngere Grünnen as de Musketier-Verlag un de SadWolf-Verlag hebbt sik gau etableert. Unafhangige Verlagen as Golden Press, nn-Verlag un de Drucken vun Logbuch maakt mit exquisite Rutgaven un leeftalige Ümsetten Indruck.

Liek veelfolig un breet opstellt is ok de Theaterszeen in Bremen. Se kann op en lange un schillerne Traditschoon trüchblicken un bringt klassische so as moderne Texten op de Bühn.

Siet 2012 is Michael Börgerding Intendant vun’t Theater Bremen. He versteiht dat Stadttheater as Labor för Experimenten un apent dat op düsse Wies wieder för all Lüüd in Bremen. Dat Programm vun’t Theater warrt breder maakt dör Lesen, Diskuschonen un Literatur-Festivals. Anknüppen deit Börgerding an de Intendanz vun Kurt Hübner, de twüschen 1962 und 1973 groten Infloot op de Bühnenkunst in’t ganze düütsche Spraakrebeet harr. Dormals hebbt Peter Stein un Peter Zadek den Bremer Stil formt un ole Klassiker nie in Szeen sett, mit so bekannte Schauspelers as Bruno Ganz, Edith Clever un Jutta Lampe.

Blangen dat Veer-Sparten-Huus mit lange Traditschon hett sik en Theaterlandschop ut frie’e un private Theaters, Speelsteden un Ensembles mit en ganz egen Profil entwickelt. Bispeelhaft hierför staht dat Figurentheater > Mensch, Puppe!, de Literaturkeller un besünners de Bremer Shakespeare Company.

De Bremer Shakespeare Company is 1983 grünnt worrn. Dormit schull de Oort vun Opföhren in Shakespeare siene Tiet wedderbeleevt un nie interpreteert warrn. Mit ehr besünnere Speelwies un de Konzentratschoon op en klassischen Schriever hett de Bremer Shakespeare Company sik gau in ganz Düütschland en Naam maakt. Besünners is ok de Tosamenarbeit mit de Oberschool, de an dat Theater angrenzen deit. Mit Student*schen, de an de Universität Bremen Geschicht studeeren doot, veranstalt de Bremer Shakespeare Company siet 2007 szenisch Lesen ünner den Titel ,,Aus den Akten auf die Bühne". För ehr bildungspolietsch Engaaschment is de Bremer Shakespeare Company jüst so uttekent worrn as för ehr modige Opföhren mit aktuelle polietsche Betöög.

In Bremen gifft dat alltohoop twee Hoochscholen un twee Universitäten. Vele junge un internatschonale Student*schen kaamt dorüm na Bremen. Dorbi is sünnerlich de > Hochschule für Künste to nömen, de siet de Grünnen vun’t > Center of Cartooning und Low Comedy to en nie’en Hotspot vun’e Comicszeen worrn is. Dat hett ok dormit to doon, dat dor bekannte Comic-Künstler as Olav Westphalen (alias Rattelschneck) un Samuel Hyholm (Sany) lehren doot. Tosamen mit den Comic-Vereen un Kulturnetz e. V. hebbt se för en orntlichen Comic-Boom in Bremen sorgt. Gemeensam beedt se Illustratschoons- un Comic-Workshops an – geern ok tosamen mit ünnerscheedliche Cities of Literature – un richt eenmal in’t Johr dat Zine-Festival ut.

In de 1970er Johren is de (Reform-) > Universität Bremen grünnt worrn. Se tekent sik dör Exzellenz in verscheden Rebeden ut. De Lüüd an de Uni hebbt grote Lust op den Transfer vun Weten un söökt den Betog to’e Stadt. Dormit is de Uni Bremen ganz un gor keen Elfenbeentoorn. Se föddert Diversität, Internatschonalität un den Uttusch mit de Gesellschop. Ok ehr Literaturwetenschop is breet un digital opstellt un innovativ. Se is en Bispeel dorför, op welke Wies en naholern Föddern vun Literatur funktschoneert!

Dat > Bremer Institut für Bilderbuchforschung (BIBF) ünnersöökt op literaturwetenschopliche Ooort Billerböker un leggt en Fokus op ünnerscheedliche spraak- un literaturdidaktische Aspekten.

Bi’t Master-Studium > Transnationale Literaturwissenschaft: Literatur, Theater, Film geiht dat üm’t Beschrieven un Ünnersöken vun Literatur ut en transnatschonale Perspektiv. Bi düt Studium kaamt akadeemsche Andelen mit Praxis un Transfer tosamen. Speelplaans un Programmen vun Theaters un Festivals sünd Deel vun de Lehr.

De Forschungsstelle Osteuropa is en Steed för’t Forschen an’e Universität Bremen. Se is 1982 – midden in’n Kolen Krieg – grünnt worrn un warrt vun’e Kultusministerkonferenz un vun’t Land Bremen finanzeert. Dat Archiv vun de Forschungsstelle bewohrt mehr as 100.000 wertvulle Dokumenten, Fotos un Kunstwarken vun Dissident*schen op. De meisten kaamt ut de Sowjetunion, ut Polen un ut de Tschechoslowakei. Man dat gifft, wenn ok weniger, ok Dokumenten ut de DDR un Ungarn. In’t Archiv finnt sik Bestänn vun de Schrieverslüüd Lew Kopelew un Jurij Trifonov, vun den Philosophen Boris Groys un Materialien vun den Akschonskünstler Dmitrijy Prigov. Hüüttodaags versteiht sik de Forschungssteed as en Oort, wo de Ostblock, siene Gesellschoppen un ehre Kultur oparbeidt un aktuelle Begevenheiten in de post-sowjetsche Region krietsch ünnersöökt warrt. Ok för düsse Institutschon is en brede Transfer wichtig.

Mit den nie grünnten > „Campus Nord für Frankreich und Frankophonie“ (CaNoFF), bi den de Universitäten in Bremen, Flensborg un Rostock tosamenarbeiden doot, gifft dat to’n eersten Mal in Noorddüütschland en universitäret Nettwark för den wetenschopplichen un kulturellen Uttuusch vun verscheden Aktivitäten, de wat mit Frankriek un Frankophonie to doon hebbt. Blangen Länner as Kanada geiht dat hier tomehrst üm Länner in Nordwestafrika, in de Franzöösch snackt warrt. CaNoFF is an apen Tosamensluss mit dat Teel, all Aktöör*schen ut Wetenschop, Kultur, Zivilgesellschop un Weertschop, de Vermaak hebbt, as Liddmaten optonehmen un en gemeensam Forum för Kommunikatschoon un för den Transfer vun Kultur un Weten optobuen.

In so goot as alle Rebeden vun de Universität gifft dat intressante Transferprojekten, de tomeist vun Student*schen dragen warrt. Nich toletzt ut düssen Grund hett sik de Universität Bremen mehrmals mit Erfolg mit Eine Uni – Eine Stadt – Ein Buch üm Föddern bi den Stifterverband deutsche Wissenschaft, bi’e ZEIT-Stiftung un bi’e Klaus-Tschira-Stiftung beworven. 2018 weer dat Book King Cotton. Eine Geschichte des globalen Kapitalismus vun Sven Beckert de Utgangspunkt, üm den Dialog twüschen de Campusuniversität un de Hanse- un Havenstadt Bremen mit ehre koloniale Geschicht vörantobringen. 2020/21 hett düsse Rull dat Book Die Pest vun Albert Camus speelt, ahn dat de Betog to’e Corona-Pandemie bi de Bewarven to ahnen weer. Breet is dat diskereert un ünnersööcht worrn. Ok dat Thema ut’t Folgjohr – Solidarität neu befragen – blifft aktuell

Hier kriggst du mehr över de dree Lüchttoornprojekten to weten, mit de Bremen sik bi’e UNESCO mit Erfolg üm den Titel ,,City of Literature'' un de Obnahm in’t UNESCO Creative Cities Network beworven hett:

Logo in Bannerform von "LauschOrte"

1) LauschOrte – Sound&Stories

In’n Stadtruum oder ok to Huus kannst du histoorsche Öörd in Bremen mit Hölp vun Miniaturen, de Literatur un Musik verbinnen doot, nie kennenlehren. Beröhmte Bremer Schrieverslüüd un Musikensembles geevt Öörd as de Stadtmuuskanten-Figur vun Gerhard Marcks, dat Riederstandbild vun Bismarck, dat Mahnmaal för de Offers vun de Novemberpogrome 1938 oder den Spucksteen för Gesche Gottfried en nie’en Rahmen. Mit Texten un Musik warrt veeldüdige Facetten vun düsse Öörd sicht- un hörbor. De LauschOrte wasst ümmer wieder, to’n Bispeel is 2023 de Elefant as Antikolonialdenkmaal dortokamen, man ok de Platz vun’e Bökerverbrennen, de feministsche Lüchtschrift vun Monica Bonvinci oder de telefoonsche Feernspreekzell in’n Schnoor. Beleev Bremen mal anners!

> lauschorte.de


Sprachmusikanten Illustration mit Aufschrift ,,Die Bremer Sprachmusikanten''
© Anke Bär

2) De Bremer SprachMusikanten

Kumm mit op Reis na Bremen! Op den Weg in de Frieheit, mit Hapen, Tosamenholt un Moot in’e Packelaasch. So as de Bremer Stadtmuuskanten tosamen ünnerwegens sünd mit de Spraak, de de Musik is, jüst so singt, lacht, schreet, leest un schrifft Bremen in mehr as 70 Spraken. Wodennig kreiht de Hahn op Twi oder op Koreaansch? Wodennig höört sik dat Märken op Plattdüütsch, in Geberenspraak oder in Lichte Spraak an? Lüüd ut Bremen vertellt de Geschicht vun de veer Derten op ehr Reis na Bremen in de beleevte Faten vun Janosch nie. En Hommage an dat Märken vun de Bröder Grimm un en Appell för Weltapenheit, Tosamenholt un Frieheit. Goot is, dat dat Projekt ümmer wieder wasst – toletzt is en Faten op Freesch dorto kamen, de vun de City of Literature Leeuwarden bistüert worrn is. Hör sülvst – dat Bremer Stadtmuuskanten-Märken in de Spraken, de dat op de Welt geven doot!

> sprachmusikanten-bremen.de


Konfetti auf Buchseiten
© Rike Oehlerking

3) Dat digitale Literaturmagazin Bremen

Dat Literaturmagazin Bremen is 2021 grünnt worrn. De Newsletter un de Kalenner för Veranstalten informeert dorbi över de Saken, de aktuell in’e Literatur so passeren doot. Podcasts, Snacks, Rezenschonen, Blogs un Videos spegelt de Veelfoolt un de Kreativität vun’e Bremer Literaturszeen. Bavento warrt ok regelmatig düütsche Creative Cities un Cities of Literatur op de ganze Welt vörstellt, so as Barcelona, Göteborg, Odessa, Leeuwarden un annere. Dormit schall de Uttusch vun Weten vörandreven warrn. Ok de Mööglichkeiten vun’t  UNESCO Creative Cities Network
warrt sodennig düütlich.

> literaturmagazin-bremen.de

Übersetzt von Thorsten Börnsen, Geschäftsführer des Länderzentrums für Niederdeutsch gGmbH.

© Rike Oehlerking

Bücher bei den Stadtmusikanten
© Rike Oehlerking

Schau selbst, wie bunt und vielfältig die Literaturszene von Bremen ist auf der offiziellen Marketing-Seite:

> Literaturstadt Bremen

2023 unesco city of literature – bremen

Bremen bewirbt sich

Zum Schutz Ihrer Persönlichkeitssphäre ist die Verknüpfung mit dem Video-Streaming-Dienst deaktiviert. Per Klick aktivieren Sie die Verknüpfung. Wenn Sie das Video laden, akzeptieren damit Sie die Datenschutzrichtlinien des Video-Streaming-Dienstes. Weitere Informationen zu den Datenschutzrichtlinien des Video-Streaming-Dienstes finden Sie hier: Google - Privacy & Terms